problem, który pojawił się we wrześniu w trakcie ...
konferencji bilansowej 2023 w Wiśle: moment zaliczanie nieściągalnych wierzytelności w koszty uzyskania przychodu
Na konferencji wrześniowej w Wiśle, hotel Gołębiewski, pt.: Bilans 2023 i w trakcie szkoleniu 27 września dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych CIT, wywiązała się ciekawa i inspirująca dyskusja o momencie zaliczenia do kosztów podatkowych nieściągalnych wierzytelności. Poparta była przykładem działania organu podatkowego w konkretnej sprawie podatnika.
Przypomnę zagadnienie problemowe: jeżeli w jednym roku komornik wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu braku majątku dłużnika, a w kolejnym roku podatnik spisał taką wierzytelność w księgach, koszt podatkowy potrącamy w roku spisania wierzytelności, czy w roku wydania postanowienia przez komornika?
W konkretnej sprawie poruszanej na naszym szkoleniu organ podatkowy nakazał rozliczenie kosztu podatkowego w roku wydania postanowienia przez komornika, a nie w roku spisania należności w księgach. Moim zdaniem działanie organy podatkowego było nieprawidłowe i sprzeczne z linią interpretacyjną samych organów podatkowych.
Podatnik prowadzący księgi rachunkowe wierzytelności nieściągalne zalicza się do kosztów podatkowych w przypadku łącznego spełnienia dwóch warunków, tj.:
- wierzytelność powinna być spisana jako nieściągalna (powinien być dokonany odpowiedni zapis w księgach rachunkowych) oraz
- nieściągalność wierzytelności powinna być udokumentowana w sposób określony w ustawach o podatku dochodowym.
Jeżeli ww. warunki te zostaną spełnione w różnych latach podatkowych (miesiącach), zaliczenie nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe w roku podatkowym (miesiącu), w którym spełniony zostanie drugi z warunków.
Taka reguła wynika również z bieżących interpretacji podatkowych np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 25 maja 2022 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.116.2022.1.DD:
"(...) w sytuacji gdy najpierw dokonano odpisu wierzytelności jako nieściągalnej, a następnie nieściągalność tej wierzytelności została odpowiednio udokumentowana, zaliczenie do kosztów podatkowych następuje w momencie udokumentowania w sposób, o którym mowa w art. 16 ust. 2 updop.
Natomiast, gdy nieściągalność wierzytelności została udokumentowana wcześniej niż dokonano ich ewidencyjnego odpisania, to odpisaną wierzytelność zalicza się do kosztów podatkowych w roku, w którym nastąpił odpis wierzytelności jako nieściągalnej. (...)"
Dyrektor KIS wskazał, że należności nieściągalne mogą być zaliczone do kosztów podatkowych wyłącznie do daty ich przedawnienia.
Odmiennie sprawa przedstawia się u podatników PIT, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych. W ich przypadku nie dochodzi do zapisu księgowego w postaci spisania wierzytelności w księgach rachunkowych. Organy podatkowe w tym przypadku nakazują zaliczenie nieściągalnej wierzytelności do kosztów podatkowych wyłącznie w roku, w którym spełnił się podatkowy warunek nieściągalności wierzytelności (np. w roku, w którym komornik wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego ze względu na jego bezskuteczność).
Wyznaczenie prawidłowego momentu potrącenia kosztu podatkowego nieściągalnej wierzytelności zależy więc od rodzaju prowadzonej ewidencji podatkowej.
Pozdrawiam
Katarzyna Tomala - Doradca podatkowy
